Sắc tố melanin là gì? Cách làm tăng, giảm sắc tố melanin trên da

Khi nhắc đến sắc tố melanin, nhiều người vẫn lầm tưởng đây là nguyên nhân gây nên tình trạng sạm, nám da. Tuy nhiên, nhận định này là hoàn toàn sai lầm bởi loại sắc tố này còn có rất nhiều lợi ích đối với làn da và sức khỏe của con người. Trong bài viết hôm nay, hãy cùng Geneworld tìm hiểu kỹ hơn về chủ đề này nhé! 

Sắc tố melanin là gì? 

Theo các nghiên cứu khoa học, melanin là một loại sắc tố được hình thành bên trong cơ thể người. Chúng quyết định màu sắc của mắt, làn da và mái tóc. Tùy vào bộ gen của mỗi cá thể người mà lượng sắc tố melanin cũng khác nhau, đây chính là lý do trên thế giới có rất nhiều sắc tộc. Những người da nâu thường có lượng melanin cao hơn người da trắng, các màu tóc từ đậm đến nhạt cũng do loại sắc tố này quyết định. 

Các sắc tố melanin luôn tồn tại và sản sinh hằng ngày bên trong cơ thể người. Đặc biệt khi tiếp xúc với ánh nắng Mặt Trời, lượng melanin càng gia tăng một cách nhanh chóng. Do vậy, nhiều người vẫn mặc định rằng melanin chính là “kẻ thù” nguy hiểm của làn da mà quên mất những vai trò quan trọng khác của chúng. 

Sắc tố melanin có ở đâu trên cơ thể người?

Nhóm sắc tố melanin thường tập trung nhiều tại phần đáy của lớp thượng bì. Đây là nơi melanocytes (tế bào tạo biểu bì hắc tố) hoạt động và sản xuất ra melanin trong cấu trúc da. Sau đó, melanin sẽ liên tục được đẩy lên phía trên bề mặt lớp thượng bì để hấp thụ tia UV từ ánh sáng Mặt Trời và ngăn các tổn thương lên da.
Bên cạnh đó, melanin cũng được tìm thấy trên tóc và lòng đen của mắt người. Mức độ đậm, nhạt của màu da, tóc, hay mắt phụ thuộc nhiều vào lượng melanin tập trung tại đó. Càng lớn tuổi, tốc độ và khả năng sản sinh melanin càng giảm dần, dẫn đến hiện tượng tóc bạc đi và da xỉn màu hơn.  

Cơ chế hình thành hắc tố melanin

Melanin được tạo ra từ các tế bào biểu bì hắc tố - melanocytes. Khi da tiếp xúc trực tiếp với các loại tia UV, một lượng enzyme Tyrosinase trong tế bào biểu bì hắc tố sẽ được kích hoạt dẫn đến quá trình hình thành melanin trong cơ thể.

Số lượng tế bào melanocytes của mỗi người đều giống nhau, tuy nhiên khả năng hình thành hắc tố melanin còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như: bộ gen, nội tiết tố, thần kinh,... Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng có 3 dạng melanin chính sau đây:
- Eumelanin (sắc tố nâu và đen): tạo ra màu sắc cho da, tóc và mắt.
- Pheomelanin (sắc tố vàng và đỏ): quyết định màu sắc các bộ phận khác trên cơ thể.
- Neuromelanin (hiếm gặp hơn): liên quan đến màu sắc của các tế bào thần kinh, không thể nhìn bằng mắt thường. 

Các bệnh về da liên quan đến rối loạn sắc tố melanin

Tồn tại sâu bên trong các lớp biểu bì, sắc tố melanin chính là nguyên nhân gây nên những rối loạn về sắc tố da có thể kể đến như:
Bệnh bạch tạng: Là hiện tượng da thiếu hụt melanin một cách bất thường. Các bệnh nhân bạch tạng thường có màu mắt xanh nhạt, tóc và da trắng, ngoài ra còn bị ảnh hưởng về thị lực. Căn bệnh này đến nay vẫn chưa có phương pháp điều trị dứt điểm, do đó người bệnh luôn phải tránh tiếp xúc với ánh nắng Mặt Trời và thường xuyên che chắn mỗi khi ra đường.

Bệnh nám da: Các vết nám màu nâu trên da là kết quả của quá trình melanin hấp thụ quá nhiều tia UV, làm tăng sinh hắc sắc tố mạnh. Ngoài ra, người thường xuyên sử dụng thuốc tránh thai hoặc bị rối loạn hormone cũng dễ xuất hiện mảng nám. 
Da bị mất sắc tố sau tổn thương: Đây cũng là một trường hợp rối loạn sắc tố melanin bên trong cơ thể làm xuất hiện các đốm hoặc mảng trắng và ảnh hưởng đến vẻ bề ngoài. Những người có làn da bị cháy nắng, phồng rộp hoặc nhiệm trùng sẽ rất dễ gặp phải vấn đề này. 
Bệnh Parkinson do rối loạn sắc tố melanin: Parkinson là chứng bệnh suy giảm vận động, gắn liền với biểu hiện run tĩnh trạng. Một phần nguyên nhân của bệnh bắt nguồn từ các tế bào Neuromelanin trong não đã bị suy giảm dẫn đến rối loạn. 

Mất thính lực: Không chỉ tồn tại trên lớp da, tóc hay lòng đen của mắt; sắc tố melanin còn được tìm thấy trong màng nhĩ và một số cơ quan nội tạng khác. Khi nhóm sắc tố này bị rối loạn, cơ thể con người cùng có thể mắc phải tình trạng mất tính lực (điếc). 

Các vai trò chính của melanin

Sắc tố melanin có rất nhiều vai trò quan trọng đối với làn da và sức khỏe của con người, dưới đây là những lợi ích nổi bật nhất của chúng:
- Melanin giúp quyết định đến màu sắc của mắt, da, tóc và đảm bảo cơ thể luôn ở trạng thái an toàn. Bởi khi dư thừa hoặc thiếu hụt melanin, đồng nghĩa với việc bạn đang gặp phải những vấn đề bất thường.
- Hắc tố melanin có còn giúp cân bằng nhiệt độ của cơ thể và kháng khuẩn cho da từ sâu bên trong.
- Nhờ khả năng hấp thụ tia cực tím và ánh sáng xanh mà sắc tố melanin được xem là tấm chắn an toàn cho làn da, ngăn chặn các bức xạ độc hại phá hủy DNA tế bào. 
- Nhóm hắc tố melanin cũng giúp ngăn chặn các phản ứng oxy hóa trên da do tia UV mang lại, nhờ đó làm chậm quá trình lão hóa một cách hiệu quả. 

Cách làm giảm sắc tố melanin

Khi lượng sắc tố melanin gia tăng bất thường, các vùng da trên cơ thể sẽ trở nên tối màu hay còn gọi là sạm da. Nếu tình trạng này kéo dài, bạn rất dễ mắc phải nhiều căn bệnh da liễu nguy hiểm, thậm chí là ung thư da. 

Để hạn chế sự tăng sinh melanin quả mức, dưới đây là một vài phương pháp bạn nên áp dụng: 

Liệu pháp laser

Laser là phương pháp sử dụng xung ánh sáng để phá hủy các tế bào da xỉn màu do nhóm sắc tố melanin tích tụ dày đặc. Cơ chế hoạt động của liệu pháp này là tiêu diệt các tế bào da hư tổn để kích thích hình thành lớp da mới sáng khỏe hơn.

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều phương pháp laser bao gồm:
- Laser xâm lấn: Là phương pháp can thiệp mạnh trên da, loại bỏ triệt để các tế bào da hư tổn.
- Laser không xâm lấn: Tái tạo và thúc đẩy da sản sinh collagen một cách nhẹ nhàng.
- Ánh sáng xung mạnh (IPL): Sử dụng công nghệ hiện đại nhằm làm nóng và diệt đi những đốm nâu sẫm màu.
- Q-switched ruby laser (QSRL): Làm nóng và phân rã melanin bằng phương pháp xung ánh sáng hiện đại. 
Các phương pháp laser kể trên có thể đem lại hiệu quả rõ rệt chỉ sau vài liệu trình sử dụng nhưng cũng rất dễ mang lại nhiều tác dụng phụ. Do đó, bạn cần thăm khám kỹ lưỡng và tham khảo ý kiến của chuyên gia da liễu trước khi thực hiện. 

Sử dụng các loại kem bôi, kem lột

Một số loại kem bôi ngoài da hiện nay cũng có khả năng cải thiện tình trạng tăng hắc sắc tố melanin. Tuy không đem lại hiệu quả nhanh chóng như phương pháp laser nhưng đây vẫn được xem là một cách an toàn và hiệu quả để cải thiện tông da, làm mờ nám sạm.

Bạn cần chọn các sản phẩm kem bôi, kem lột chứa một số thành phần như: vitamin C, hydroquinone, axit glycolic, retinoid,... để tăng khả năng làm sáng. Bởi đây đều là những hoạt chất có công dụng ức chế và làm chậm quá trình sản xuất melanin, giúp da phục hồi tổn thương và trở nên trắng khỏe.
Tuy nhiên, không phải loại kem bôi nào cũng thực sự tốt và mang lại hiệu quả, bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để tránh kích ứng với một số thành phần. Ngoài ra, các kem lột còn dễ làm da trở nên mỏng yếu và xỉn màu trở lại nếu ngưng sử dụng. 

Sử dụng viên uống trắng da

Viên uống trắng da là liệu pháp làm giảm sắc tố melanin từ bên trong được nhiều người tin dùng vì độ an toàn cao, dễ uống và đem lại hiệu quả rõ rệt. Thêm vào đó, sản phẩm này còn mang đến nhiều lợi ích khác như: cấp ẩm, chống oxy hóa, cân bằng nội tiết tố,...
So với phương pháp bôi kem, viên uống trắng da sẽ đem lại tác dụng lâu dài hơn cho người dùng và ít để lại tác dụng phụ. Thế nhưng bạn vẫn cần lưu ý lựa chọn các sản phẩm chính hãng và có nguồn gốc rõ ràng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe. 

>> Xem thêm: Top 10 viên uống chống nắng trắng da tốt nhất không thể bỏ qua

Ngoài những cách làm giảm sắc tố melanin kể trên, bạn cũng có thể tìm đến các dòng mỹ phẩm sinh học với bảng thành phần lành tính, hỗ trợ làm giảm melanin. Trong số nhiều thương hiệu mỹ phẩm trên thị trường hiện nay, Geneworld chính là một gợi ý bạn không nên bỏ lỡ.
Geneworld là đơn vị đi đầu trong lĩnh vực Công nghệ sinh học và Công nghệ tế bào gốc. Các sản phẩm của hãng rất đa dạng, phù hợp với mọi làn da và nhiều đối tượng khác nhau. Dây chuyền nghiêm ngặt và khâu kiểm định chặt chẽ bởi đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm giúp người dùng yên tâm hơn về chất lượng sản phẩm. 
Những sản phẩm hỗ trợ làm giảm sắc tố Melanin nổi bật của hãng có thể kể đến như:
- Bio Sensitive Mask: Mặt nạ thải độc và phục hồi chuyên sâu cho da nhạy cảm giúp da được thanh lọc, ngăn ngừa kích ứng và luôn tươi mới, sáng khỏe.
- Bio Sunscreen: Kem chống nắng phổ rộng kết hợp 3 cơ chế Vật lý - Hóa học - Sinh học sẽ giúp da chống lại các tia cực tím, ngăn ngừa tăng sinh sắc tố Melanin, đồng thời cung cấp độ ẩm và chống lão hóa hoàn hảo.
- Bio Sun Care: Là viên uống trắng da, chống nắng nội sinh bảo vệ làn da khỏi những tổn thương do các gốc tự do từ tia UV gây ra, đẩy lùi oxy hóa da, hạn chế tăng melanin gây sạm hay đốm nâu trên da.

>> Xem thêm:

- Top 9 kem chống nắng vật lý cho da tốt nhất hiện nay

- Kem chống nắng hóa học là gì? Top 10 loại tốt nhất cho da

Cách làm tăng sắc tố melanin

Sắc tố melanin không hoàn toàn gây hại như nhiều người vẫn lầm tưởng, trái lại khi thiếu hụt loại sắc tố này còn khiến cơ thể gặp phải nhiều biểu hiện bất thường. Vậy làm sao để tăng sản sinh melanin? Dưới đây là 3 loại thực phẩm  phổ biến nhất:
- Bổ sung thực phẩm chống oxy hóa: Đây là liệu pháp hiệu quả nhất giúp làm tăng sắc tố melanin trong da, đồng thời làm chậm quá trình lão hóa của cơ thể. Các thực phẩm bạn nên bổ sung trong mỗi bữa ăn gồm: quả mọng đen, rau xanh thẫm/rau củ nhiều màu sắc, socola đen,... 
- Bổ sung vitamin A, vitamin E: Hai loại vitamin này có nhiều trong các loại trái cây tươi, rau củ màu sắc sặc sỡ (cà rốt, cà chua, bí đỏ,...), các loại hạt,... Không chỉ kích thích sản xuất melanin, vitamin A và E còn là chất chống oxy hóa mạnh và tăng độ đàn hồi tuyệt vời cho da. 
- Sử dụng thảo mộc và thực vật: Một số loại thảo mộc như trà xanh, củ nghệ,... chứa rất nhiều flavonoid và polyphenol, hai hoạt chất này được chỉ ra là có khả năng làm tăng melanin tự nhiên trong cơ thể.
Nói tóm lại, sắc tố melanin là một con dao hai lưỡi đối với làn da và sức khỏe của con người. Chúng có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các tế bào da nhưng cũng dễ trở thành tác nhân gây hại nếu hàm lượng sắc tố gia tăng quá nhiều. Hy vọng Geneworld đã giúp bạn hiểu hơn về hắc tố melanin và biết thêm một số kiến thức chăm da thực sự hữu ích.